به نقل از «خبرآنلاین»

شاعری که باغچه کوچک او سیب نداشت

تاریخ انتشار: ۸ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۹۷۹۸۶

شعر حمید مصدق، ۲۴ سال پس از درگذشتش همچنان در میان نسل‌های مختلف، طرفدارانی دارد. شاعری که هیچ شانتاژ تبلیغاتی نداشت و بازی‌های رسانه‌ای را نمی‌دانست و دوست داشت برخلاف شغلش، در گوشه‌ای بنشیند و فقط بسراید. حمید مصدق برخلاف زمختی‌ رشته‌های حقوق، روش تحقیق و اقتصاد که به شکل آکادمیک به فراگیری آنها پرداخت، احساس زلالی داشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مصدق به انعکاس رهیافت‌های اجتماع در اشعارش ایمان داشت

شاعرانگی سوژه‌ها و بار آهنگین کلماتی که به کار می‌برد، در برخی جاها، مخاطب را به یاد اشعار سهراب سپهری می‌اندازد. گرچه باید به این حقیقت نیز اعتراف کنیم که واگویه‌ای از تلاطمات سهمگین اجتماعی نیز همواره در بسیاری از کارهایش دیده می‌شود؛ علی‌الخصوص که وی بسیار به انعکاس رهیافت‌های اجتماع در اشعارش ایمان داشت و تلاش می‌کرد تا روحیه مبارزاتی که از جوانی در او وجود داشت را در کارهایش بازتاب دهد.

شعر مصدق در بین بسیاری از طرفدارانش، به‌ تلفیقی از سبک انحصارگرایانه نیما و سهراب نزدیک می‌شود. این ویژگی شعر مصدق، مخاطب را بی‌شک به یاد نیما می‌اندازد به همین دلیل شعر مصدق در بین بسیاری از طرفدارانش، به‌ تلفیقی از سبک انحصارگرایانه نیما و سهراب نزدیک می‌شود. هر چند که وجود شباهت‌هایی در استفاده کلمات نشان می‌دهد که مصدق، خود نیز علاقمند است که به سمت شعر نیما بلغزد.

او در یکی از اشعارش می‌گوید: من تو را با خود تا خانه خود خواهم برد که در آن شوکت پیراستگی آری از سادگیش چون تراویدن مهتاب به شب مهر از آن می‌بارد، شاید وجود چنین شباهت‌هایی در اشعار مصدق سبب شد تا خیلی زود، وی را پیرو جدی شعر نیمایی بدانند. گرچه زیست مدنی او در دوره‌ای که نیما، پیشقراول ذهنیت‌گرایی جدید شعر کشور بود نیز این عنوان را برای مصدق جوان بیشتر می‌کرد. اینها اما تمام مشخصه‌های شعر مصدق نبودند.

او خیلی ساده شعر می‌سرود. شسته‌رفته و خالی از کلمات سنگین. اهل اطناب نبود و به همین دلیل، بسیاری از اشعار او، کوتاه هستند. این کوتاهی با توجه به ضرباهنگ کلماتی که انتخاب می‌کرد، تاثیر بیشتری بر مخاطب خود می‌گذاشت و چون وام‌گیر جامعه روزش بود، این تاثیرگذاری، نمود بیشتری در میان مخاطبانش داشت.

من تمنا کردم که تو با من باشی تو به من گفتی: هرگز هرگز /پاسخی سخت و درشت /و مرا غصه این هرگز کشت ؛ یا در جایی دیگر می‌گوید: کاهش جان من این شعر من است/ آرزو می‌کردم که تو خواننده شعرم باشی/نه، دریغا، هرگز باورم نیست که خواننده شعرم باشی /کاشکی شعر مرا می‌خواندی، در کنار این بی‌تکلفی که اصلی‌ترین شاخصه شعری مصدق است، وی نشان داد که اهل بازی‌های زبانی نیست. همین ویژگی در کنار ساده‌گویی اشعارش سبب شد تا مخاطب، با فهم درست از این اشعار، ارتباط خوبی با آنها برقرار کرده و در همان یک‌بار خواندن، جذب این سبک و کلمات ساری در آن شود.

سبک شعری مصدق، دارای همان شاخصه‌هایی است که مخاطب امروز می‌پسندد. زبان توصیفی و استعارین اشعار مصدق سبب شد تا وی بتواند تصویرسازی درست و تاثیرگذاری از جامعه ایرانی داشته باشد. شکل انتقادی کارهای مصدق، بیش از هر چیز، مخاطب را به یاد اشعار شاملو می‌اندازد اما با وجود شباهت‌هایی که شعر مصدق به سبک نیما، سهراب و شاملو داشت، وی امضای مستقل خود را در شعر دارد که حتی تا به امروز، نتوانسته مقلدی قدرتمند از خود حمید مصدق داشته باشد. سبک شعری مصدق، دارای همان شاخصه‌هایی است که مخاطب امروز می‌پسندد.

در روزگاری که نسل پیشقراول شعر نو، عمده تمرکز خود را بر روی انتقال پیام و مضمون گذاشته بودند، مصدق، به کوتاه کردن جاده مطولی پرداخت که تا پیش از او، شاعران بسیاری از این رهگذار، اشعار طولانی سرودند. مصدق اما برای این کار، صراحت را در آسانی زبان جست و با جستاری کوتاه، مخاطب را منظوری که می‌خواست، می‌رساند.

شاعری که اگر اهل بازی‌های رسانه‌ای بود

حمید مصدق؛ شاعری که اگر اهل بازی‌های رسانه‌ای بود، نامش امروز به‌مراتب پررنگ‌تراز چیزی بود که وجود دارد اما روحیه معلمی او ایجاب نمی‌کرد که وی با وجودی که درس حقوق خوانده و شعل اصلی‌اش نیز همین بود، شخصیتی ناآرام داشته باشد.

او تلاطم را به شعرش آورد و به آن هیجان بخشید و سبب شد تا امروز که ‌۲۴ سال از درگذشتش می‌گذرد، اشعار او همچنان در بین مخاطبان جدی ادبیات و شعر، طرفداران بسیاری داشته باشد. تو به من خندیدی و نمی‌دانستی من به چه دلهره از باغچه همسایه سیب را دزدیدم/ باغبان از پی من تند دوید، سیب را دست تو دید، غضب‌آلود به من کرد نگاه، سیب دندان‌زده از دست تو افتاد به خاک و تو رفتی و هنوز سال‌هاست که در گوش من آرام‌آرام خش‌خش گام تو تکرارکنان می‌دهد آزارم و من اندیشه‌کنان غرق در این پندارم که چرا باغچه کوچک ما سیب نداشت.

۵۵۲۴۷

کد خبر 1700912

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: شعر ادبیات ایران ناشران صنعت نشر حمید مصدق سبب شد شعر مصدق

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۹۷۹۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (11 اردیبهشت)

به عزم توبه سحر گفتم استخاره کنم
بهار توبه شکن می‌رسد چه چاره کنم

سخن درست بگویم نمی‌توانم دید
که می خورند حریفان و من نظاره کنم

چو غنچه با لب خندان به یاد مجلس شاه
پیاله گیرم و از شوق جامه پاره کنم

به دور لاله دماغ مرا علاج کنید
گر از میانه بزم طرب کناره کنم

ز روی دوست مرا چون گل مراد شکفت
حواله سر دشمن به سنگ خاره کنم

گدای میکده‌ام لیک وقت مستی بین
که ناز بر فلک و حکم بر ستاره کنم

مرا که نیست ره و رسم لقمه پرهیزی
چرا ملامت رند شرابخواره کنم

به تخت گل بنشانم بتی چو سلطانی
ز سنبل و سمنش ساز طوق و یاره کنم

ز باده خوردن پنهان ملول شد حافظ
به بانگ بربط و نی رازش آشکاره کنم

تفسیر :

با آرزوهای محال و دست نیافتنی عمر خود را هدر ندهید و عاقلانه فکر کنید و تصمیم بگیرید. هرگز از خط تعادل خارج نشوید و از افراط و تفریط برحذر باشید.

اگرچه ناملایمات زندگی فشار زیادی به شما آورده اما شجاعت خود را حفظ کنید و در برابر سختی ها سر خم نکنید که انشالله به نیت دل خود برسید.

زندگی نامه حافظ

حافظ، شاعر فارسی زبان قرن هشتم هجری بوده که در سال ۷۲۷ هجری قمری در شهر شیراز متولد شد. پدر او بهاءالدین محمد نام داشت که در دوران کودکی حافظ، از دنیا رفت. حافظ در دوران نوجوانی شاگرد نانوا بود و به‌همراه مادرش زندگی سختی را سپری می‌کرد. گفته می‌شود او در اوقات فراغت خود به مکتب‌خانه‌ای که نزدیک نانوایی بود می‌رفت و خواندن و نوشتن را از همان جا فراگرفته است. او در مجالس درس علما و بزرگان زمان خود شرکت می‌کرد و نیز‌زمان برای کسب درآمد به کارهای سخت و طاقت فرسا می‌پرداخت. خانه حافظ در محله شیادان شیراز بود.

این شاعر بزرگ در دوران جوانی بر تمام علوم مذهبی و ادبی مسلط شد و در دهه بیست زندگی خود به یکی از مشاهیر علم و ادب سرزمین خود تبدیل شد. جالب است بدانید که او قرآن را به‌طور کامل حفظ بود و به همین خاطر تخلص حافظ را برای او انتخاب کردند. شمس الدین محمدبن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی حدود چهل سال در حوزه درس استادان آن زمان از قبیل قوام الدين عبدالله، مولانا بهاء الدين عبدالصمد بحرآبادی، مير سيد شريف علامه گرگانی، مولانا شمس الدين عبدالله و قاضی عضدالدين عيجی  شرکت می‌کرد و به همین خاطر به اکثر دانش‌های زمان خود مسلط بود.

حافظ در دوران شاه شیخ ابواسحاق به دربار راه پیدا کرد و شغل دیوانی را برای خود انتخاب کرد. او علاوه بر شاه ابواسحاق، در دربار شاهان دیگری همانند شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز حضور پیدا کرده بود. حافظ از طریق دیوانی امرار معاش می‌کرد و شاعری شغل اصلی او نبود. جالب است بدانید که بزرگ‌ترین گناه از نظر حافظ، ریاکاری و مردم‌فریبی بود. حافظ در دوران زندگی خود اشعار به‌ویژه غزلیات بسیار زیبا و معنی‌داری سروده است که نیز‌اکنون پس از گذشت قرن‌ها از آن، بوی تازگی داده و خواندنش آرامش‌بخش است. دیوان اشعار حافظ شامل غزلیات، قصیده، مثنوی، قطعات و رباعیات می‌شود.

حافظ در دوران جوانی عاشق دختری به نام شاخه نبات شد؛ البته برخی بر این عقیده‌اند که نام همسر حافظ نسرین بود و او این نام را به‌دلیل شیرین زبانی معشوقه‌اش به او اختصاص داده است. او برای رسیدن به معشوقه‌اش، ۴۰ شبانه روز را به‌طور مستمر در آرامگاه باباکوی شب زنده‌داری کرده و به دعا پرداخت. سپس، با شاخه نبات ازدواج کرد و حاصل این ازدواج یک فرزند پسر بود. حافظ تنها یک بار ازدواج کرد و پس از مرگ همسرش مجرد ماند. به همین خاطر بسیاری از عارفان و عاشقان، عشق مقدس و واقعی را در حافظ جستجو می‌کنند. پسر این شاعر بزرگ نیز در دوران جوانی در راه سفر نیمه‌کاره به هند همراه پدرش از دنیا رفت.

در تقویم رسمی ایران، ۲۰ مهر روز بزرگداشت حافظ است و هر ساله در این روز مراسم بزرگداشت حافظ با حضور پژوهشگرانی در سراسر دنیا روی آرامگاهش در شهر شیراز برگزار می‌شود.

 

آثار حافظ

دیوان حافظ شامل ۵۰۰ غزل، ۴۲ رباعی و چند قصیده است که آن را در در ۵۰ سال از زندگی خود سروده است؛ یعنی به‌طور متوسط در هر سال تنها ۱۰ غزل سروده است؛ زیرا او در لحظاتی خاص به سرودن اشعار خود می‌پرداخت و تمرکز خود را روی خلق آثاری ناب گذاشته بود که شایسته مقام معشوق باشد. این نکته بسیار قابل‌توجه و تامل‌برانگیز بوده و به همین خاطر دیوان او را به یک کتاب خاص و خواندنی تبدیل کرده است. دیوان حافظ بیش از ۴۰۰ بار به زبان فارسی و زبان‌های دیگر دنیا به چاپ رسیده است. حافظ لقب ماهرترین غزل‌سرای زبان فارسی را نیز با اقتدار از آن خود کرده و تک بیت‌های او بسیار درخشان و تماشایی است.

شاید تعبیر کردن یا قدرت تاویل پذیری را بتوان از مهم‌ترین خصوصیات اشعار حافظ به حساب آورد؛ زیرا هر کس که دیوان حافظ را باز کرده و غزلی از آن می‌خواند، با توجه به شرایط روحی خود برداشت متفاوتی از آن می‌کند؛ به‌گونه‌ای که حافظ آن شعر را فقط برای حال آن لحظه او سروده است. در اشعار حافظ، تناسبات هنری به شکلی ظریف و دقیق رعایت شده‌اند و ایهام و ابهام را به جا و درست به کار برده است. در برخی از اشعار حافظ، زبان طنز نیز به کار گرفته شده تا ناگفته‌ها به کمک زبان طنز بیان شود.

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (9 اردیبهشت)